Του ΔημήτÏη ΣταμοÏληΣημείο καμπής στη Ïαγδαία αλλαγή τοπίου στα ΜΜΕ υπήÏξε η πεÏίοδος μετά το 2010 και τα μνημόνια που επÎφεÏαν μεγάλες ανακατατάξεις και «ηχηÏά» λουκÎτα» σε παÏαδοσιακοÏÏ‚ μιντιακοÏÏ‚ ομίλους, αλλά και ο διαγωνισμός για τις άδειες της ιδιωτικής τηλεόÏασης του 2016. Ποιες τάσεις αξίζει να σημειωθοÏν μετά από όλες αυτÎÏ‚ τις εξελίξεις:
Î Ïώτο, για τον Îλεγχο των εγχώÏιων ΜΜΕ διαγκωνίστηκαν επιφανείς εκπÏόσωποι εκ των πιο ισχυÏών τμημάτων του εγχώÏιου κεφαλαίου που δÏαστηÏιοποιοÏνται στη βιομηχανία ενÎÏγειας, τη ναυτιλία, την τουÏιστική βιομηχανία, τις κατασκευÎÏ‚, τα μίντια και τον αθλητισμό. Οι «παίκτες» δεν Ï€ÏοσδοκοÏσαν άμεσα οικονομικά κÎÏδη αλλά επÎνδυσαν τόσο στον Îλεγχο της είδησης και της συνείδησης, όσο και στην Îμμεση «επιστÏοφή» των χÏημάτων που Îδωσαν από νÎες μπίζνες και πεδία κεÏδοφοÏίας, συναÏτώμενα με την πολιτική δÏναμη που Ï€Ïοσδίδει ο Îλεγχος των ΜΜΕ.
ΔεÏτεÏο, Ï€Ïοωθήθηκε αποφασιστικά η διαδικασία συγκεντÏοποίησης του κλάδου, όπως και ο Îλεγχος της παÏαγωγής ειδήσεων και ενημÎÏωσης, αλλά και της όποιας πολιτιστικής παÏαγωγής. Το σχÎδιο αναδιάÏθÏωσης Ï€Ïος όφελος των μεγάλων καπιταλιστικών ομίλων, βÏίσκει την Ï„Îλεια υλοποίησή του στο εμπόÏευμα-είδηση και στην αγοÏά της ενημÎÏωσης, η οποία ακολουθεί βίους παÏάλληλους με άλλους κλάδους όπως του εμποÏίου (Ï€.χ. κλάδος σοÏÏ€ÎµÏ Î¼Î¬Ïκετ), της ενÎÏγειας, των τηλεπικοινωνιών, της βιομηχανίας Ï„Ïοφίμων κ.α.
ΤÏίτο, η τότε κυβÎÏνηση ΣΥΡΙ ΖΑ-ΑÎΕΛ επιχείÏησε διακαώς να συγκÏοτήσει το δικό της μηχανισμό χειÏαγώγησης της κοινής γνώμης, με Îνα δίκτυο ΜΜΕ που θα μποÏοÏσε να τη στηÏίζει, άμεσα ή Îμμεσα. Ωστόσο, η αλλαγή κυβεÏνητικής φÏουÏάς του 2019 Îδειξε τα ÏŒÏια των αυταπατών στην κυβεÏνώσα «αÏιστεÏά», αλλά και το πόσο γÏήγοÏα μεγάλα επιχειÏηματικά συμφÎÏοντα (Ï€.χ. Σαββίδης) αλλάζουν στÏατόπεδο.
ΤÎταÏτο, η αγοÏά εγχώÏιας ενημÎÏωσης ελÎγχεται από μια χοÏφτα καπιταλιστών (οικογενειών), οι οποίες ποδηγετοÏν –στο μεγαλÏτεÏο μÎÏος τους– και τα ποδοσφαιÏικά δÏώμενα με Ï€ÏακτικÎÏ‚ και μηχανισμοÏÏ‚ μαφίας. Γεγονός που πλÎον αντανακλάται και στο πώς διοικοÏν τα ΜΜΕ που τους ανήκουν και τους εÏγαζόμενους σε αυτά.
- O ΜαÏινάκης ελÎγχει το Mega. Επίσης Îχει εξαγοÏάσει τον ΔΟΛ (Τα ÎÎα, Το Βήμα, in.gr) και τα συνδÏομητικά Nova-Forthnet. ΚατÎχει το Ïαδιόφωνο 90,1 και μονοπωλεί τη διανομή ΤÏπου (Î ÏακτοÏείο ΆÏγος).
- Η οικογÎνεια ΑλαφοÏζου ελÎγχει το Σκάι TV και τον αντίστοιχο Ïαδιοφωνικό, τον Sport Fm και την ΚαθημεÏινή.
- Η οικογÎνεια ΒαÏδινογιάννη ελÎγχει τα κανάλια Star-Alpha και τα Ïαδιόφωνα Alpha και Δίεση.
- Ο Σαββίδης Îχει το Open και το Έθνος, ενώ ελÎγχει πληθώÏα πεÏιφεÏειακών καναλιών, ιδίως στη Î’. Ελλάδα.
- Ο Θ. ΚυÏÎ¹Î±ÎºÎ¿Ï ÎµÎ»Îγχει τον Ant1 TV και Ïαδιόφωνο και το TV Μακεδονία.
- ΙδιόμοÏφο Ïόλο διαδÏαματίζει ο Μελισσανίδης που μÎσω του ΟΠΑΠκαι των εκατομμυÏίων ευÏÏŽ της διαφημιστικής δαπάνης του μποÏεί να επιδÏά καθοÏιστικά στα ΜΜΕ.
Και στα διαδικτυακά ΜΜΕ παÏατηÏείται τάση συγκÎντÏωσης σε μεγάλους επιχειÏηματίες, όπως DPG (Δ. Γιαννακόπουλος) με 11 ιστοσελίδες για όλα τα γοÏστα, 24Media (Δ. ΜάÏης) με ενημεÏωτικά και στοιχηματικά sites, όμιλος ΚοπελοÏζου, ΑττικÎÏ‚ Εκδόσεις (Φιλιππόπουλος) με πολλά πεÏιοδικά και Ïαδιόφωνα κ.α, ενώ πληθώÏα μεγαλοδημοσιογÏάφων επιδίδεται σε εκδοτικÎÏ‚ μπίζνες.
Αυτή η καταθλιπτική εικόνα καταμαÏτυÏεί ότι κυÏίαÏχη αντίληψη αλλά και Ï€Ïακτική στον καπιταλισμό, είναι ότι η ενημÎÏωση δεν μποÏεί να αποτελεί δημόσιο αγαθό, με δικαίωμα να Ï€ÏοσφÎÏεται και από ανεξάÏτητους συλλογικοÏÏ‚ φοÏείς της κοινωνίας, όπως οÏγανώσεις του λαοÏ, συνδικάτα, συλλογικότητες γειτονιών, συνεταιÏισμοÏÏ‚. ΜποÏεί να ανήκει μόνο σε ζάπλουτους επιχειÏηματίες, που αντιμετωπίζουν την είδηση ως πεδίο κεÏδοφοÏίας, ως μÎσο πίεσης για την Ï€Ïοώθηση των γενικότεÏων συμφεÏόντων τους και είναι οι μόνοι που Îχουν τα ανάλογα κεφάλαια μποÏοÏν να εισχωÏήσουν στον κλάδο.
ΕÏγασιακÎÏ‚ γαλÎÏες τα ΜΜΕ
â–¸ ΧωÏίς συλλογικÎÏ‚ συμβάσεις, με ελαστική και κακοπληÏωμÎνη εÏγασία
Η ΜΙΑ ΟΨΗ στον κόσμο των ΜΜΕ είναι τα χÏυσοπληÏωμÎνα διαφημιστικά πακÎτα και οι παχυλά αμειβόμενοι μεγαλοδημοσιογÏάφοι. Η άλλη όψη είναι αυτή της εÏγασιακής γαλÎÏας. Εκατοντάδες αναστολÎÏ‚ αλλά και ανατÏοπÎÏ‚ συμβάσεων με μεγάλες μειώσεις μισθών, εκ πεÏιτÏοπής εÏγασία, αλλά και απολÏσεις από εφημεÏίδες, sites, Ïαδιόφωνα και κανάλια. Αυτά συνοδεÏτηκαν από εντατικοποίηση της εÏγασίας, απλήÏωτες υπεÏωÏίες και αντίξοες συνθήκες εÏγασίας σε όσους Îκαναν εξωτεÏικό ÏεποÏτάζ. Για παÏάδειγμα, στον Alpha TV η εÏγοδοσία επÎβαλε μονομελή συνεÏγεία τεχνικών(!), Ï€Ïοκαλώντας την αντίδÏαση της ΕΤΙΤΑ, στάσεις εÏγασίας και ανακοινώσεις στήÏιξης από τους δημοσιογÏάφους του καναλιοÏ. Σε πολλÎÏ‚ εφημεÏίδες, οι εκδότες εφάÏμοσαν την Î Ïάξη ÎÎ¿Î¼Î¿Î¸ÎµÏ„Î¹ÎºÎ¿Ï Î ÎµÏιεχομÎνου, βγάζοντας σε αναστολή μÎÏος του Ï€ÏÎ¿ÏƒÏ‰Ï€Î¹ÎºÎ¿Ï Ï„Î¿Ï…Ï‚. Το ίδιο και τηλεοπτικοί-Ïαδιοφωνικοί σταθμοί (όπως το Κόκκινο του ΣΥΡΙΖΑ).
Όσον αφοÏά τις υγειονομικÎÏ‚ συνθήκες εÏγασίας σε όσα ΜΜΕ λειτοÏÏγησαν (κυÏίως κανάλια), οι εÏγοδότες δεν Îλαβαν καμιά ουσιαστική μÎÏιμνα για μÎÏ„Ïα Ï€Ïοστασίας δημοσιογÏάφων και τεχνικών — Ï€.χ. στις εταιÏείες του ΜαÏινάκη τεστ γίνονταν μόνο σε όσους είχαν συμπτώματα.
Από τα Ï€Ïώτα μνημονιακά χÏόνια οι εÏγαζόμενοι στα ΜΜΕ δÎχθηκαν σημαντικά πλήγματα στα δικαιώματά τους. Εδώ και μια δεκαετία, δεν Îχουν Συλλογική ΣÏμβαση ΕÏγασίας. Οι μισθοί Îχουν κατÏακυλήσει ακόμα και στα 800 ευÏÏŽ σε εφημεÏίδες, ενώ στις ιστοσελίδες είναι ακόμα πιο χαμηλά, στα 500-600 ευÏÏŽ. ΥπάÏχουν καταγγελίες για αμοιβÎÏ‚ Îως και 100 ευÏÏŽ για λίγες ÏŽÏες, από το σπίτι, αλλά και για 12ωÏα με συνεχόμενα ΣαββατοκÏÏιακα. Στην καÏαντίνα Îγινε καθολική η ελαστική μοÏφή της τηλεÏγασίας. ΚυÏίαÏχες γίνονται οι ελαστικÎÏ‚ μοÏφÎÏ‚ απασχόλησης, η πεÏιστασιακή εÏγασία, τα «δοκιμαστικά» από το σπίτι χωÏίς ασφάλιση. Ενώ η ανεÏγία παÏαμÎνει μάστιγα, πλήττοντας και τους πιο μεγάλους ηλικιακά εÏγαζόμενους.
Όχι εμπόÏευμα η ενημÎÏωση, ΜΜΕ στα χÎÏια των εÏγαζομÎνων
Για την αντικαπιταλιστική και κομμουνιστική ΑÏιστεÏά βασική πυξίδα της αποτελεί η αντίληψη ότι η είδηση και η ενημÎÏωση δεν είναι εμποÏεÏματα, δεν είναι Ï€Ïοϊόντα Ï€Ïος πώληση με πεÏιτÏλιγμα την αστική άποψη και το κυÏίαÏχο λάιφ-στάιλ της κλειδαÏότÏυπας. Ο «αÎÏας» και οι «συχνότητες» δεν μποÏοÏν να ξεπουλιοÏνται στα ιδιωτικά συμφÎÏοντα.
Αμφισβητεί το θÎσφατο της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας στην ενημÎÏωση. ΠαλεÏει για ενημÎÏωση που θα είναι δημόσιο αγαθό και που θα «διακινείται» μÎσα από κοινωνικοÏÏ‚ φοÏείς, που δεν θα αποτελεί υπόθεση μιας χοÏφτας καπιταλιστών, οι οποίοι, Ï€ÎÏα από τα ιδιοτελή συμφÎÏοντά τους στην αγοÏά της ενημÎÏωσης και της ψυχαγωγίας, λειτουÏγοÏν και ως συλλογικά ÏŒÏγανα του κυÏίαÏχου ÎµÎºÎ¼ÎµÏ„Î±Î»Î»ÎµÏ…Ï„Î¹ÎºÎ¿Ï ÏƒÏ…ÏƒÏ„Î®Î¼Î±Ï„Î¿Ï‚, διασφαλίζοντας ευÏÏτεÏα τους ÏŒÏους κυÏιαÏχίας και ελÎγχου της εÏγατικής και λαϊκής συνείδησης και σκÎψης. Για το τι και πώς θα γÏάφεται ή θα «παίζεται» στα ΜΜΕ, θα Ï€ÏÎπει να Îχουν δικαίωμα λόγου και απόφασης οι εÏγαζόμενοι σε αυτά.
Τα ΜΜΕ, ειδικά στην εποχή όπου τείνει να κυÏιαÏχήσει η ηλεκτÏονική πληÏοφόÏηση και να διασφαλίσει άμεση Ï€Ïόσβαση σε όλους, Ï€ÏÎπει να είναι ανοιχτά στα συλλογικά ÏŒÏγανα ÎκφÏασης της λαϊκής βοÏλησης. Îα λειτουÏγοÏν υπό δημόσιο εÏγατικό και κοινωνικό Îλεγχο. Îα Ï€ÏοσφÎÏουν βήμα σε ανεξάÏτητες πολιτιστικÎÏ‚ παÏαγωγÎÏ‚ και δÏαστηÏιότητες. Αλλά και στην εποχή μας, συνδικάτα, πανεπιστημιακά ιδÏÏματα, εÏγατικÎÏ‚ και κοινωνικÎÏ‚ συλλογικότητες να Îχουν τη δυνατότητα να ιδÏÏουν ανεξάÏτητα μÎσα ενημÎÏωσης. Όπως και διάφοÏα συλλογικά εγχειÏήματα εÏγαζόμενων του κλάδου. Ο αγώνας αυτός είναι αναγκαίο να δοθεί — μάλιστα όχι μόνο από τους εÏγαζόμενους στον κλάδο αλλά από το σÏνολο της κοινωνίας.
Πηγή: greekmme.blogspot.com