Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι προελληνικές γλώσσες (Μέρος Α') Ημερομηνία:
8/12/2022, 10:20 - Εμφανίσεις: 268
Τα αρχαιολογικά και παλαιοντολογικά δεδομένα μαρτυρούν την κατοίκηση των Βαλκανίων πολλές δεκάδες χιλιετίες πριν από την εμφάνιση της ελληνικής γλώσσας.
Οι λαοί μάλιστα που κατοικούσαν στη μεγάλη αυτή χερσόνησο της νοτιοανατολικής Ευρώπης μιλούσαν κατά πάσαν πιθανότητα πολλές και όχι μόνο μία γλώσσα, όπως εξάλλου συνέβαινε ήδη από την αρχαιότητα και στις χώρες της μεσογειακής λεκάνης.
Όλες οι ομιλούμενες στον ελληνικό χώρο γλώσσες πριν από την εμφάνιση της ελληνικής χαρακτηρίζονται προελληνικές.
Τις γλώσσες αυτές, όπως έχουμε τονίζει σε παλαιότερο σχετικό άρθρο μας, μιλούσαν λαοί που είχαν φιλοξενηθεί στον ίδιο γεωγραφικό χώρο πριν από τους αρχαίους Έλληνες (Πελασγοί, Κάρες, Λέλεγες, Φοίνικες, Δρύοπες, Καύκωνες, Αίμονες κ.ά.).
Οι λεγόμενες προελληνικές γλώσσες πιστοποιούνται τόσο από άμεσες όσο και από έμμεσες μαρτυρίες.
Οι άμεσες μαρτυρίες είναι κείμενα που είχαν γραφτεί την εποχή κατά την οποία οι γλώσσες αυτές ήταν ομιλούμενες, ενώ οι έμμεσες μαρτυρίες προέρχονται από πηγές μεταγενέστερες της εποχής κατά την οποία οι εν λόγω γλώσσες ήταν σε χρήση.
Ειδικότερα όσον αφορά τις άμεσες μαρτυρίες, οι κυριότερες εξ όσων έχουν διασωθεί είναι οι ακόλουθες: Κείμενα σε «κρητικά ιερογλυφικά» (πρόκειται για μια πρώτη εκδοχή μινωικής γραφής, που ονομάστηκε έτσι επειδή θυμίζει την ιερογλυφική γραφή της Αιγύπτου).
Τα ευρεθέντα δείγματα προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από τη μεγαλόνησο (μερικά μόνο και από τη Σαμοθράκη) και χρονολογούνται περίπου από τα τέλη της 3ης έως τα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ.
Οι «ιερογλυφικές» επιγραφές χαράσσονταν σε πολύπλευρα πρίσματα και σε σφραγίδες, σε πήλινες πινακίδες, σε φυλλόσχημα τετράπλευρα ραβδάκια και σε δισκία.
Πολλά από τα σημεία των «κρητικών ιερογλυφικών» είχαν χαρακτήρα εικονογράμματος ή ιδεογράμματος, ενώ κάποια άλλα χρησίμευαν πιθανώς στην καταγραφή συλλαβών.
Κείμενα σε Γραμμική Α γραφή (μια δεύτερη εκδοχή μινωικής γραφής).
Τα σχετικά δείγματα έχουν εντοπιστεί κατά κύριο λόγο στην Κρήτη, σε άλλα νησιά, στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και...