Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι Κλασικοί Χρόνοι (Μέρος Δ') Ημερομηνία:
23/5/2023, 10:48 - Εμφανίσεις: 207
Εάν θέλαμε να συνοψίσουμε σε μία και μόνη φράση όσα έχουμε τονίζει στα τρία προηγούμενα άρθρα μας αναφορικά με τους Κλασικούς Χρόνους, αυτή θα μπορούσε να είναι η εξής: η Αθήνα, ως κυρίαρχη πολιτικοκοινωνική οντότητα, κατάφερε να συνενώσει με την πολυμελή συμμαχία της (Α’ Αθηναϊκή Συμμαχία ή Συμμαχία της Δήλου) ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού χώρου, όπου άσκησε μεγάλη επιρροή σε επίπεδο πολιτικό –διά της εγκαθιδρύσεως δημοκρατικού πολιτεύματος και της διάδοσης των δημοκρατικών ιδεών–, νομοθετικό και γλωσσικό.
Τον 5ο αιώνα π.Χ.
πλήθος κόσμου συναθροιζόταν στο μεγάλο αστικό κέντρο της Αθήνας, αλλά και ουκ ολίγοι Αθηναίοι διασπείρονταν σε διάφορα σημεία του χώρου όπου εκτεινόταν η Α’ Αθηναϊκή Συμμαχία, ως κληρούχοι (πολίτες που έπαιρναν τεμάχιο γης διά κλήρου) ή ως μέλη αθηναϊκών φρουρών.
Πολλοί από τους συμμάχους της Αθήνας ήταν Ίωνες, το δε ιωνικό αλφάβητο ήταν ευρύτατα διαδεδομένο στον ελληνικό χώρο (είχε αντικαταστήσει σταδιακά ποικίλα τοπικά αλφάβητα, αρχής γενομένης ήδη από τον 7ο αιώνα π.Χ.).
Τούτου δοθέντος, η επίσημη υιοθέτηση –για τα δημόσια κείμενα– του ιωνικού αλφαβήτου από την Αθήνα στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ.
(πιο συγκεκριμένα, το 403/2 π.Χ., όταν άρχων ήταν ο Ευκλείδης) έδωσε σημαντική ώθηση στη διάδοση της αττικής διαλέκτου, που επισκίασε όλες τις άλλες και εξαπλώθηκε σε μια τεράστια γεωγραφική έκταση.
Μάλιστα, η φυσιολογική αλληλεπίδραση μεταξύ της αττικής και της ιωνικής διαλέκτου –του γλωσσικού οργάνου της Ιωνικής Συμπολιτείας– είχε ως αποτέλεσμα να σχηματιστεί στη διάρκεια του 4ου αιώνα π.Χ.
μια πρώτη μορφή κοινής, πρόδρομος της περίφημης ελληνιστικής κοινής.
Είναι ενδεικτικό και αξιοσημείωτο ότι την πανίσχυρη αττική διάλεκτο με αυτήν ακριβώς τη μορφή της χρησιμοποίησε ως επίσημη γλώσσα του κράτους του ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Β’, καθώς έκρινε ότι εξυπηρετούσε τις επιδιώξεις του στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής.
Πέραν των ανωτέρω, ήδη από τα τέλη του 5ου και προπάντων κατά τον 4ο αιώνα π.Χ., μέσα σε ένα σκηνικό πολιτικού κατακερματισμού ...