Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η αττικοϊωνική διαλεκτική ομάδα (Μέρος Α') Ημερομηνία:
7/11/2023, 10:00 - Εμφανίσεις: 210
Στο πλαίσιο της προηγηθείσης θεματικής ενότητας αναφορικά με τις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους αναφέραμε ότι η αττικοϊωνική υπήρξε μια από τις τέσσερις μεγάλες διαλεκτικές ομάδες της 1ης χιλιετίας π.Χ.
Σημειώσαμε, επίσης, την ύπαρξη διαφορετικών ιδιωμάτων ή τοπικών διαλέκτων μέσα στην εν λόγω ομάδα – θυμίζουμε εδώ το κείμενο του Ηροδότου όπου γίνεται λόγος για τέσσερα διαφορετικά ιδιώματα στο εσωτερικό της ιωνικής διαλέκτου.
Η διαλεκτική αυτή ποικιλία υπήρξε βασικό χαρακτηριστικό του ιωνικού κόσμου, ο οποίος κατελάμβανε μια τεράστια γεωγραφική έκταση.
Χρήση ιωνικών ιδιωμάτων γινόταν στα μικρασιατικά παράλια, στην Εύβοια, στην πλειονότητα των νησιών του Αιγαίου (πλην Θήρας, Μήλου, Ρόδου και λοιπών Δωδεκανήσων, όπου μιλούσαν δωρικές διαλέκτους) και βεβαίως στις πολυάριθμες ιωνικές αποικίες (Χαλκιδική, θρακική ακτογραμμή, Προποντίδα, Εύξεινος Πόντος, Μεγάλη Ελλάδα, Δυτική Μεσόγειος).
Ο γεωγραφικός αυτός χώρος διευρύνθηκε ακόμα περισσότερο την εποχή του Ηροδότου (5ος αιώνας π.Χ.), όταν η ιωνική διάλεκτος εξαπλώθηκε σε πόλεις όπως η –αρχικά αιολική– Σμύρνη και η –αρχικά δωρική– Αλικαρνασσός.
Η αττική διάλεκτος πάλι χρησιμοποιήθηκε στον –συγκριτικά περιορισμένο– ομώνυμο γεωγραφικό χώρο, καθώς και στις αθηναϊκές αποικίες.
Μάλιστα, η ύπαρξη ενός και μόνο πολιτικού κέντρου στην Αττική, της πόλης-κράτους των Αθηνών, συνέβαλε στην ομοιογένεια της διαλέκτου, τουλάχιστον στο επίπεδο του γραπτού λόγου (ο προφορικός ή και τραγουδισμένος λόγος υπέστη σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τις επιπτώσεις της μαζικής εγκατάστασης ξένων στην Αττική τον 6ο και κυρίως τον 5ο αιώνα π.Χ.).
Όπως είχαμε επισημάνει και παλαιότερα, η γραφή στην Αθήνα ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη –ο αθηναϊκός πολιτισμός ήταν ο κατεξοχήν πολιτισμός της γραφής–, καθώς αφενός το πολίτευμα των Αθηναίων και αφετέρου η οικονομική ισχύς της πόλης παρείχαν περισσότερες ευκαιρίες για εκπαίδευση και, κατά συνέπεια, καθιστούσαν δυνατή τη χρήση της γραφής από ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού.
Έτσι, και παρά τις αναμφισβήτητες διαφορές που υπ...