Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Η αχαλίνωτη γλώσσα της κωμωδίας (Μέρος Δ') Ημερομηνία:
Σήμερα 22/7/2025, 09:16 - Εμφανίσεις: 8
Η γλώσσα της κωμωδίας, παραβαίνοντας τους κανόνες της λογικής, διαμορφώνει μια παραληρηματική πραγματικότητα, έναν κόσμο όπου κυριαρχούν η ανατροπή και το παράδοξο.
Χαρακτηριστική εν προκειμένω είναι η επισήμανση του Αριστοτέλη στη Ρητορική του, όπου αντιδιαστέλλει το πρέπον ύφος προς την κωμωδία: «[…] οι σπουδαίες υποθέσεις να μη συζητιούνται με πρόχειρους αυτοσχεδιασμούς και τα ασήμαντα πράγματα να μη συζητιούνται με σοβαρότητα και επισημότητα· επίσης, στις απλές καθημερινές λέξεις να μην προσδίδονται στολιστικά επίθετα, γιατί αλλιώς το αποτέλεσμα μοιάζει με κωμωδία».
Και είναι βεβαίως αξιοσημείωτο ότι τα φραστικά τολμήματα της κωμωδίας, οι κωμικές αυτές υπερβολές, γίνονται παρά την απιθανότητά τους πιστευτές, επειδή ακριβώς εξάπτουν τη φαντασία και μας κάνουν να γελάμε.
Όπως έχει γραφεί, το είδος της αρχαίας θεατρικής παράδοσης που ονομάζεται κωμωδία δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας τρόπος αποκατάστασης του παραλόγου και των απραγματοποίητων πόθων μας, ένας ανεστραμμένος καθρέφτης όπου αναπαριστάνεται η πραγματικότητα υπό το πρίσμα της παρωδίας.
Η αναφορά μας στη γλώσσα της αρχαίας κωμωδίας θα ήταν ασφαλώς ελλιπής, εάν την περιορίζαμε στο πλαίσιο των έργων του Αριστοφάνη και δεν τη συμπληρώναμε με μια ευσύνοπτη παρουσίαση της γλώσσας της λεγόμενης Νέας Κωμωδίας και του κορυφαίου εκφραστή της, του Μενάνδρου (το πρώτο έργο του παρουσιάστηκε στα Λήναια το 321 π.Χ.).
Την εποχή όπου έδρασε και δημιούργησε ο τελευταίος ήταν πλέον ολοφάνερες οι αλλαγές που είχαν συντελεστεί σταδιακά στη μορφή της κωμωδίας και είχαν ξεκινήσει να διαφαίνονται πολλές δεκαετίες πιο νωρίς, ήδη από τα δύο σωζόμενα όψιμα έργα του πρώτου (τις Εκκλησιάζουσες και τον Πλούτο, που είχαν παρουσιαστεί στο αθηναϊκό κοινό το 392 π.Χ.
και το 388 π.Χ.
αντίστοιχα).
Οι μεταβολές αυτές αφορούσαν τόσο το ρόλο του χορού όσο και το ποιόν του σκώμματος.googletag.cmd.push(function() { googletag.display("300x250_m1"); }); Πιο αναλυτικά, στα χρόνια του Μενάνδρου ο χορός δεν έχει πλέον συμμετοχή στη δράση, αλλά εμφανίζ...