Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι δυτικές ελληνικές διάλεκτοι - Η δωρική ομάδα (Μέρος Β') Ημερομηνία:
26/12/2023, 08:08 - Εμφανίσεις: 236
Όπως συνέβη και στις υπόλοιπες περιοχές του ελλαδικού και όχι μόνο χώρου, η ελληνιστική ή αττικοϊωνική κοινή παραμέρισε σταδιακά τα παλαιά ιδιώματα των δωρικών περιοχών, τις λεγόμενες δυτικές ελληνικές διαλέκτους.
Στη διάρκεια της γλωσσικής αυτής αλλαγής, στο πλαίσιο ενός μεταβατικού σταδίου, δημιουργήθηκαν κάποιες κοινές τοπικού χαρακτήρα, δηλαδή γλωσσικά μορφώματα που διατηρούσαν ένα μεγάλο αριθμό τοπικών χαρακτηριστικών, αλλά είχαν ήδη επηρεαστεί έντονα από την ελληνιστική κοινή.
Αυτό παρατηρείται σε εδάφη της δυτικής Ελλάδας που τελούσαν υπό την κυριαρχία της Αιτωλικής Συμπολιτείας, σε περιοχές της Πελοποννήσου που παρευρίσκονταν υπό τον έλεγχο της Αχαϊκής Συμπολιτείας, στην Κρήτη και στη Σικελία.
Την πλέον ισχυρή αντίσταση –όπως μαρτυρούν επιγραφικά και λογοτεχνικά στοιχεία, αλλά και η περίφημη τσακωνική διάλεκτος, η οποία θεωρείται εξελικτική φάση της αρχαίας λακωνικής– προέβαλε η λακωνική διάλεκτος, ένα ιδίωμα που κατάφερε να επιβιώσει έως τον 5ο αιώνα μ.Χ.
Τα περισσότερα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας για τα δωρικά ιδιώματα προέρχονται από σωζόμενα επιγραφικά κείμενα.
Η συμβολή της λογοτεχνικής παράδοσης στις γνώσεις μας για τις δυτικές ελληνικές διαλέκτους είναι πολύ περιορισμένη, καθώς η δωρική που απαντά σε κάθε είδους λογοτεχνικά κείμενα (όπως στα λυρικά ή χορικά μέρη του δράματος, στη σικελική κωμωδία με επιφανέστερο εκπρόσωπο τον Επίχαρμο τον Κώο ή Συρακούσιο, στα βουκολικά και άλλα ποιήματα του Θεόκριτου από τις Συρακούσες) είναι μια πολύ τυποποιημένη γλώσσα, που δεν είναι δυνατόν να συσχετιστεί με κάποιο από τα γνωστά ομιλούμενα ιδιώματα.
Μοναδική εξαίρεση θα μπορούσε να θεωρηθεί το ποιητικό έργο του Αλκμάνος, του αρχηγέτη της μελικής – χορικής ποίησης (β’ μισό του 7ου αιώνα π.Χ.).
Ο Αλκμάν έγραψε γενικά στη λακωνική διάλεκτο της εποχής του, χρησιμοποιώντας και επικούς τύπους (στην ποίησή του απαντούν σαφείς «ομηρισμοί»).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει εν προκειμένω μια σκηνή από τους Αχαρνείς (Αχαρνής κατά την αττική ορθογράφηση) του Αριστοφάνη, όπου γίνε...