Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι Αρχαϊκοί Χρόνοι (Μέρος Δ') Ημερομηνία:
25/4/2023, 09:44 - Εμφανίσεις: 205
Στο τελευταίο άρθρο μας αναφερθήκαμε στις γλωσσικές διαφορές που έκαναν την εμφάνισή τους σταδιακά στις ιδρυθείσες κατά τους Αρχαϊκούς Χρόνους ελληνικές αποικίες εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης τους και των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών.
Όμως, επιρροή στη γλώσσα άσκησαν ως ένα βαθμό και οι μετακινήσεις μεμονωμένων ατόμων ή μικρότερων ομάδων, όπως φανερώνουν αρχαϊκές επιγραφές.
Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελούν τα ανάμεικτα γλωσσικά στοιχεία –ιωνικά και δωρικά– στα ονόματα ελλήνων μισθοφόρων που είχαν προσφέρει τις υπηρεσίες τους στον αιγύπτιο βασιλιά Ψαμμήτιχο Β’, σε μια εκστρατεία του στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ.
Τα ονόματα αυτά των ελλήνων στρατιωτών, μικρασιατικής (ιωνικής) και ροδιακής (δωρικής) καταγωγής, είχαν χαραχτεί από τους ίδιους –αυτοπροσδιορίζονταν ως αλλόγλωσσοι εν συγκρίσει με τους Αιγυπτίους– στο κατώτερο τμήμα κολοσσιαίων αγαλμάτων του Ραμσή Β’ στη Νουβία (νυν βόρειο Σουδάν).
Φορείς ανάλογων γλωσσικών επιδράσεων ήταν, εξάλλου, και όσοι είχαν παραμείνει επί μακρόν μακριά από την πατρίδα τους λόγω κοινωνικών προβλημάτων ή οικονομικής δυσπραγίας.
Όσον αφορά ειδικότερα την αττική γλώσσα, το φαινόμενο αυτό το επισημαίνει στο ποιητικό έργο του ο Σόλων.
Σε ένα ποίημά του τονίζει πως οι Αθηναίοι που επέστρεψαν μετά από μακρά απουσία στην πατρίδα τους στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ., μετά τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που εκείνος είχε αναλάβει (594-593 π.Χ.), δε μιλούσαν πλέον την καθαυτό αττική διάλεκτο.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των Αρχαϊκών Χρόνων που συνδέεται με τις εξελίξεις στο γλωσσικό πεδίο είναι η ολοένα και μεγαλύτερη ανάπτυξη διακρατικών επαφών.
Η ενίσχυση και η πύκνωση των διακρατικών σχέσεων ήταν φυσικό επακόλουθο αφενός μεν της εξάπλωσης του ελληνικού κόσμου και πολιτισμού διά της ιδρύσεως αποικιών, αφετέρου δε της αναδύσεως των πόλεων-κρατών.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο διαμορφώθηκαν κατ’ αρχήν και οι σχέσεις ανάμεσα στις μητροπόλεις και τις αποικίες, που συνδέονταν –όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό– με στενότατους δεσμούς.